We wisten al dat het plan er lag, maar in het Gemeenteblad is nu ook het Voornemen tot ontzamelen objecten kunstwerken Gemeente Zaanstad gepubliceerd. Afgelopen maart had de gemeente bijna 1300 geregistreerde kunstvoorwerpen ‘met een zekere cultuurhistorische waarde’ in beheer.
De meeste zijn in de loop van de vorige eeuw aangekocht de voormalige gemeenten Assendelft, Krommenie, Koog aan de Zaan, Westzaan, Wormerveer, Zaandam en Zaandijk, tijdens de BKR-periode die van 1956 tot 1987 duurde. Naast de Beeldende Kunstenaars Regeling die de gemeenten uitvoerden schafte ook het Rijk werken aan, die in beheer werden gegeven aan de toenmalige gemeenten en daarmee vanaf 1974 aan de Zaanstad.
A-, B- en C-kunst
In 1993 besloot het toenmalige college tot het opschonen van de verzameling en eRv werd een commissie ingesteld die de collectie verdeelde in drie categorieën: A (museaal), B (toonbaar) en C (mindere kwaliteit). De laatste categorie is vervolgens zo veel mogelijk afgestoten en geretourneerd aan de kunstenaars of aan rechthebbenden. In februari 2004 volgde het besluit om de A-werken over te dragen aan het Zaans Museum en de B-werken en de achtergebleven C-werken af te stoten, na een hernieuwde inventarisatie en herwaardering.
Groeiende inhoud depot
In 2010 werd een selectie gemaakt van ruim 150 kunstwerken die in bruikleen zijn gegeven aan het Zaans Museum, en die situatie duurt tot vandaag de dag. Extern specialist Frank van der Ploeg van het bureau ArtAZ maakte een lijst van alle objecten die daarna nog in het gemeentelijk depot waren opgeslagen en zette die kunst op de foto. Door de sloop van Het Bannehof in 2013 kwam daar nog ‘een aanzienlijke hoeveelheid’ kunstvoorwerpen bij. Bij de verhuizing van het gemeentearchief verdween ook de collectie A-werken die daar was onderbracht naar het depot.
Deels naar Zaans Museum
Maar de gemeente ‘heeft zelf noch de ruimte om de kunst een goede bestemming te geven noch medewerkers die de werken kunnen onderhouden/beheren,’ aldus het nu gepubliceerde besluit. Het Zaans Museum krijgt 610 (soms samengestelde) kunstwerken, met als uitgangspunt een selectie van minimaal drie werken per kunstenaar met een achtergrond in de Zaanstreek. ‘Hiermee is een overzicht geborgd van Zaanse kunstenaars die gebruik hebben gemaakt van de BKR en daarmee een fundament onder een (toekomstig) breder overzicht van de in deze periode werkzame kunstenaars.’
De overige werken zijn marktconform getaxeerd en worden in eerste instantie tegen gereduceerd tarief ter overname aangeboden aan de betreffende kunstenaars of rechthebbenden. Een enkel werk kan nog worden geschonken aan een museale instelling met interesse in het werk, waardoor het publiek bezit blijft. Het restant wordt geveild of anderszins verkocht, of in voorkomende gevallen vernietigd.
Wie het niet eens is met deze gang van zaken kan tot uiterlijk 6 december bezwaar maken via een e-mail naar [email protected]. Wie als maker of als rechthebbende namens een maker interesse heeft om één of meerdere werken tegen een gereduceerd tarief terug te krijgen, kan tot uiterlijk 1 januari 2022 een bericht sturen naar [email protected]. U kunt hier deze kunst bekijken.
