Inwoners Ingrid Jahn, Hans Valk en Will Evers hebben een voorzet gegeven voor een Geurmuseum in Zaanstad. Al sinds de Zaanstreek in de zeventiende eeuw het eerste geïndustraliseerde gebied van continentaal Europa werd, hoort geur – vaak een eufemisme voor stank – er immers bij.
Veel van de industrieën die onze neuzen vroeger en ook nu nog probleemloos konden identificeren zijn verdwenen, verplaatst of wegens wettelijke eisen aan geuruitstoot uit het palet verdwenen. ‘De vraag is nu: moeten wij voor het nageslacht een overzicht maken van deze industrieën uitgaand van de geuren die deze veroorzaakten?’ schijven de bedenkers van het nieuwe museum aan de raad. Hun eigen antwoord laat zich raden.
In bestaande musea
De veelheid aan industriële geuren die de Zaanstreek kende zijn volgens het trio uniek ‘en de combinatie daarvan komt nergens elders in de wereld voor’. Er is al een aanzet gegeven in de vorm van de VVV Zaanstore, waar typisch Zaanse producten worden verkocht met bijbehorende geuren. Maar die promotie dient een ander doel. Het Zaans Museum of het Molenmuseum zou zich ook kunnen toeleggen op het behoud van markante geuren, met de Verkade Experience voorop.
Geur experience
‘We zouden het een ‘geur experience’ kunnen noemen. Daarbij zal niet alleen per industrie een poging worden gedaan om de vrijkomende specifieke geur weer te geven, maar op bredere schaal het belang van het betreffende bedrijf in foto’s, gereedschappen, belang voor de Zaanstreek en dergelijke te verklaren,’ zijn Jahn, Valk en Evers enthousiast.
Ze delen ook een herinnering: ‘Van de lagere school in Koog herinneren wij ons nog de ‘stank’ van De Bijenkorf. Als we het nu ruiken is onze eerste gedachte ‘Ha lekker, gymnastiek buiten.’ Een bijgevoegd incompleet overzicht geeft inzicht in het potentieel dat de drie zien:
- Parfum: Polak en Schwartz;
- Koek: Verkade, Zwart;
- Beschuit: Hille;
- Pudding: Honig, De Bij
- Zeep: Hilco;
- Zetmeel: De Bijenkorf;
- Cocos/copra: Duyvis;
- Cacao: De Zaan en Gerkens;
- Snoep: Goedhart;
- Chocolade: De Jong;
- Vetten: Croc en Laan;
- Verf: PSZ en Sabel;
- Drukinkt: Oosterveld en Romeijn;
- Hout: Dekker en Bruynzeel;
- Havermout: Lassie;
- Rijst: Mercurius en Lassie;
- Lijnolie: Hart en de Zwaan;
- Olie: Pieter Bon;
- Norit: Noritfabriek;
- Schuim: Ensof;
- Vloerzeil: Lum;
- Stopverf: Wakker.
