Vanaf 2024 wordt het strafbaar om asbestdaken of gevelbekleding te hebben. Het vervangen daarvan kan een dure operatie worden. Onderzoek naar de aanwezigheid van het kankerverwekkende materiaal of vervanging uitstellen tot het laatste moment is dan ook niet aan te bevelen. Er is een landelijke subsidieregeling, die afloopt in 2020.
Tot het einde van de jaren 80 was het in Zaanstad gewoon om bouwmaterialen van asbest te gebruiken. Asbest is een verzameling van mineralen die bestaan uit zeer kleine vezels, die met het blote oog nauwelijks te zien zijn. Het is een zeer sterk materiaal dat tegen een stootje kan, brandwerend en slijtvast is en ook nog eens goed isoleert. Dat verklaart de populariteit en daarnaast was het ook nog eens betaalbaar. Sinds 2005 is het gebruik van asbest in heel Europa verboden.
Strenge regels
Inmiddels kennen we ook de gevaren die aan het materiaal kleven en wil de overheid er vanaf. Het is belangrijk om asbest op de juiste manier te verwijderen en er gelden strenge regels voor. Dat maakt het ook meteen zo prijzig wanneer een gecertificeerd bedrijf wordt ingeschakeld – de inmiddels bijna spreekwoordelijke ‘mannen in witte pakken’. Voor asbest in gebouwen van voor 1994 waar wordt gerenoveerd, verbouwd of gesloopt geldt dat er altijd een asbestinventarisatie aanwezig moet zijn.
Asbest die binnenshuis is verwerkt, in bijvoorbeeld het dakbeschot of als isolatiemateriaal onder de dakbedekking, wordt vooralsnog niet verboden. Wilt u ook daar van het spul af, dan mag u dat tot een maximale oppervlakte van 35 vierkante meter zelf doen. Belangrijk is dan om absoluut geen stofdeeltjes in te ademen. Draag dus een masker, beschermende kleding en handschoenen. Het verwijderde materiaal moet daarna luchtdicht verpakt in twee lagen landbouwplastic worden afgeleverd bij de milieustraat. Als u het zelf gaat doen zult u overigens wel een asbestinventarisatie moeten betalen: u wilt immers zeker weten of, en zo ja waar asbest aanwezig is. Alleen aan de hand van een laboratoriumanalyse kan vastgesteld worden of er inderdaad asbest in het huis of andere bebouwing zit.
Schuren en dakkapellen
Asbest komt buiten relatief veel voor: meestal als daken van schuren, maar ook in bijvoorbeeld dakopbouwen en -kapellen die voor 1994 zijn geplaatst. Golfplaten daken van asbest zijn wanneer ze onbeschadigd zijn op zich niet schadelijk, maar de stofdeeltjes als ze eenmaal vrijkomen wel. Een omvallende boom die schade veroorzaakt kan ervoor zorgen dat de golfplaten breken en er stof vrijkomt. Voor het verwijderen van grote daken op boerenbedrijven is er een speciale subsidieregeling.
Ook buiten mag u zelf met een dak tot maximaal 35 vierkante meter aan de slag, maar alleen wanneer dat onbeschadigd is en met schroeven of bouten vastzit.
Zo’n 85 procent van alle in ons land gebruikte asbest is de witte soort, te herkennen aan de een beetje gekrulde vezel. De witte asbest kan overigens alle kleuren van de regenboog hebben, omdat hj de kleur overneemt van het materiaal waarin hij verwerkt is. Witte asbest is de minst schadelijke soort, maar beslist niet ongevaarlijk. Zo’n tien procent van de gebruikte asbest is bruine asbest en vijf procent blauwe asbest. Vooral de laatste soort is uiterst gevaarlijk, omdat er een soort weerhaakjes aan de vezels zitten die grote schade toe aan de longen.
Voor het verwijderen van asbest moet minstens vier weken voordat er gesloopt gaat worden een sloopmelding bij de gemeente worden gedaan. Een omgevingsvergunning is nodig als er sprake is van een monument is, het pand in een beschermd stads- of dorpsgezicht staat of als in een bestemmingsplan, beheersverordening of voorbereidingsbesluit staat dat voor sloopwerkzaamheden een vergunning nodig is.
Asbestkansenkaart
Op de site van het Zaans Bodemloket staat een Asbestkansenkaart met stortlocaties en dempingen van asbest en plekken waar dat is gebruikt voor weg- en erfverharding en woningbouw. De kaart kwam tot stand tijdens de inventarisatie van asbest in de bodem en geeft alle asbestverdachte locaties in Zaanstad weer. Op de meest verdachte locaties is de bovengrond inmiddels onderzocht. De kans op asbest in de ondergrond is echter nog steeds aanwezig.
