Hoofdcommissaris Gerard Huijser van Reenen, oud-korpschef van Zaanstreek-Waterland, gaat de gemeente adviseren en ondersteunen bij de bestrijding van georganiseerde criminaliteit en ondermijning van het bevoegd gezag in Zaanstad.
Burgemeester en wethouders schrijven in een brief aan de raad ‘zeer verheugd’ te zijn dat Huijser van Reenen deze onbezoldigde adviesfunctie wil oppakken. De gemeente is bezig met het opzetten van een Programma Ondermijning. De gemeenteraad ging er onlangs mee akkoord om daar geld voor vrij te maken, zodat extra mensen kunnen aannemen voor deze aanpak. Het team is inmiddels bijna compleet. Dit jaar zijn de speerpunten woonfraude, uitbuiting van personeel, wietplantages, de aanpak van malafide horeca en illegaal gokken.
De georganiseerde en ondermijnende criminaliteit in Nederland is een florerende industrie waar miljarden euro’s in omgaan. Maar criminele ondernemers zijn voor hun zaken afhankelijk van allerlei voorzieningen en sectoren in de bovenwereld, zoals financiële dienstverleners die illegaal verkregen winsten witwassen. Ook zijn er de noodzakelijke legale logistieke voorzieningen, infrastructuren, technische expertise en de overheid, als vergunningverlener. In die verwevenheid tussen de onder- en bovenwereld zit het ondermijnende karakter van de georganiseerde criminaliteit. En dat is geen zaak die zich buiten de belevingswereld van de oppassende burger afspeelt: net zelden wordt hun directe leefomgeving bedreigd.
Huijser van Reenen, een geboren Fries, stond 12,5 jaar aan jet hoofd van het korps Zaanstreek-Waterland, tot hij in 2013 het veld moest ruimen bij de invoering van de Nationale Politie. Hij werkte lang voor het Amsterdamse korps voor hij een stukje naar het noorden opschoof en een stukje omhoog op de carrièreladder. Over zijn werk zei hij eens: ‘Als politie, en dat vind ik het mooie van het vak, zit je dicht op de maatschappij. Als er maatschappelijke veranderingen zijn word je daar, zeker in de grote stad, als eerste mee geconfronteerd.’ Huijser van Reenen was op dat moment, na zijn Zaanse periode, directeur van het programma versterking professionele weerbaarheid van de Nationale Politie.
Onzichtbaarheid
De weerbarstigheid van zijn huidige opdracht zit echter in de relatieve onzichtbaarheid van de criminelen. Patricia Zorko, portefeuillehouder ondermijning bij de landelijke politie, zegt dat ondermijning wordt onderschat omdat het sluipenderwijs gaat. Zij noemde als voorbeeld makelaars die woekerhuren incasseren van criminelen, hotels waar vrouwen zich onvrijwillig prostitueren en cafés waar grote sommen cash geld worden aangenomen die afkomstig zijn van de misdaad.
Burgemeester Jack Mikkers van Veldhoven, voorzitter van de integrale stuurploeg ondermijning in Oost-Brabant, weet alles van de grote problemen in zijn regio en de moeilijkheden die hij ondervindt bij de aanpak: de hennepteelt, de synthetische drugs en motorbendes. Toch moet er doorgepakt worden, zegt hij: ‘Hoe geloofwaardig is een overheid die wel ingrijpt als een schutting een decimeter te hoog is, maar een drugscrimineel die in de wijk woont en patsergedrag vertoont met rust laat? Ik kom in steden waar ik me afvraag wie de baas is. De wijkagent of de drugscrimineel die bijstandsgezinnen verleidt tot hennepteelt op zolder.’
