Brandweer moet zichzelf heruitvinden voor bestendige toekomst

De brandweer in Zaanstreek - Waterland kampt met vier grote knelpunten: het einde van de vrijwillige brandweer op grond van Europese regelgeving, de beschikbaarheid van voertuigen en duikers, de bereikbaarheid in de stad en de aanwas van steeds nieuwe benodigde vrijwilligers nu die nog mogen worden ingezet.

Momenteel worden de redvoertuigen van Zaanstad (in de Botenmakersstraat in Zaandam en in Wormerveer) geconsigneerd: daar worden vrijwilligers voor opgeroepen wanneer dat nodig is. Ook de duikteams worden geconsigneerd en in Purmerend hebben vrijwilligers ook diensten in kazernes. Hoe dat in de toekomst gaat lopen is nog in nevelen gehuld.

Tekort aan mensen

Sinds afgelopen voorjaar lukt het al niet meer om continu twee duikteams - waarvan één in de kazerne aan het Prins Bernhardplein in Zaandam - operationeel te houden, omdat er te weinig duikers zijn. Ook kost het soms grote moeite om de drie redvoertuigen operationeel te houden, omdat de vrijwilligers bij herhaling aangeven dat zij het consigneren als te belastend ervaren.

Bereikbaarheid

Door de verdichting in met name Zaandam neemt de verkeersintensiteit toe en wordt de bereikbaarheid van de brandweerposten steeds lastiger. Vrijwilligers hebben steeds meer tijd nodig om die te bereiken en dat probleem zal de komende jaren alleen maar groeien, gezien de ambities van Zaanstad en Purmerend op het gebied van woningbouw.

Onderbezetting

De beschikbaarheid van voldoende vrijwilligers neemt - op de ene post meer dan op de andere post - af. Vrijwilligers blijven ook minder lang bij de brandweer dan voorheen. Daarnaast zijn er onvoldoende (betaalbare) woningen voor jonge vrijwilligers, waardoor ze de omgeving verlaten waarin ze zijn opgegroeid. Maar ook wat de beroepsmensen betreft zijn er zorgen: sinds corona hebben posten regelmatig een te kleine bezetting. 'Soms betreft dat meerdere posten tegelijk binnen één gemeente,' aldus een analyse van de veiligheidsregio.

[embed][/embed]

De problemen zijn het grootst in Zaanstad. De brandweerzorg wordt in onze gemeente met rond 157.000 inwoners in de avond, nacht en het weekend volledig geleverd door vrijwilligers en alle knelpunten beziend is er sprake van een niet-toekomstbestendige

'discontinuïteit van de operationele organisatie'.

Verbeteringen moeten komen van een aantal uitgangspunten:

• Zet kwaliteit en professionaliteit van de brandweerzorg voorop.
• Zorg voor het hoogste dekkingspercentage bij de grootste risico’s in de regio en hou daarbij rekening met forse binnenstedelijke uitbreiding.
• Werk met beroepsbrandweer waar het moet en met vrijwillige brandweer waar het kan.
• Bundel krachten samen met buurregio’s en externe partners én zorg ervoor dat de eigen basis op orde is en blijft.
• Streef ernaar dat veranderingen leiden tot een verdere verbetering van het dekkingspercentage in alle gemeenten.
• Koester de maatschappelijke functie van de brandweer, waarbij het maatschappelijk belang niet leidend is voor professionele brandweerzorg.
• Laat cijfers alleen niet volledig leidend zijn.
• Zorg voor een goede arbeidsmarktstrategie.

In een brede toekomstige beschouwing moet de slagkracht vorm krijgen, op basis van de inzet van het basisbrandweervoerruig en de tankautospuit. Er wordt daarvoor gekeken naar de basisbrandweerzorg, maar ook naar grootschalig optreden en interregionale bijstand. Dit geeft inzicht in de minimaal noodzakelijke sterkte en waarborgt dat er niet door de ondergrens wordt gezakt. Alle huidige 23 posten zullen worden actief worden betrokken bij de beschouwing. Er worden nu drie scenario's opgesteld om de omslag naar een toekomstbestendige brandweer te maken.