Je zult het als ouder maar te horen krijgen van de politie, dat je dertien- of veertienjarige zoon betrokken was bij het spuiten van pepperspray in een supermarkt, die daardoor urenlang de deuren moest sluiten.
Het overkwam gisteren de ouders van vier jongens die een supermarkt aan de E. Heimansstraat in Zaandam ertoe dwongen de winkel te ontruimen nadat klanten door de spray last van hun ogen en luchtwegen kregen. De zaak bleef vier uur gesloten. De politie traceerde de vier pubers die aan het signalement van de daders voldeden op straat in de buurt van de supermarkt. Een van hen had een busje pepperspray bij zich.
Het bezit van pepperspray – die als werkzame stof het prikkelende extract uit chilipeper bevat – is in Nederland verboden. De concentratie capsaïcine in de spray is ongeveer 600 keer sterker dan in gewone keukenpeper en dat maakt het gebruik verre van onschuldig. Zelfs wanneer pepperspray als verdedigingsmiddel wordt gebruikt in een bedreigende situatie, kan de boete in het uiterste geval oplopen tot 2500 euro. Degene die de spray gebruikt is aansprakelijk voor de schade die daarmee wordt aangericht.
Verboden wapenbezit
Pepperspray is echter in bijvoorbeeld Duitsland vrij te koop, omdat de stof daar mag worden gebruikt ter bescherming tegen agressieve dieren. Het gebruik tegen mensen is ook bij onze oosterburen strafbaar. In België wordt pepperspray net als in Nederland tot de verboden wapens gerekend. De jongen die in Zaandam met de spray zwaaide, maakte zich enkel door het in bezit hebben van het busje dus al schuldig aan verboden wapenbezit (van een categorie 2 wapen). Dat hij het ook gebruikte, maakt de zaak nog veel ernstiger. Nu is er sprake van een verdenking van openlijke geweldpleging.
De maximumstraffen bij een overtreding van de Wet Wapens en Munitie lopen enorm uiteen. Op het bezit van een wapen in categorie 2 staat een gevangenisstraf van ten hoogste vier jaar of een boete van de vijfde categorie (maximaal 82.000 euro). Voor jongeren van twaalf tot achttien is die maximale hoogte echter ‘slechts’ 3900 euro. En enkel het bezit van pepperspray wordt vaak afgedaan met een boete van 350 euro. Wat het verspreiden van die stof in een winkel op kan gaan leveren is volstrekt onduidelijk, aangezien er geen jurisprudentie te vinden is over een dergelijke wandaad.
Aansprakelijkheid
Voor schade die kinderen tot veertien jaar veroorzaken zijn ouders altijd aansprakelijk. Die bestaat in dit geval sowieso uit het omzetverlies dat de supermarkt heeft geleden doordat op een zaterdag vier uur geen klanten konden worden ontvangen. Voor schade die veroorzaakt is door kinderen van veertien of vijftien zijn in principe de ouders aansprakelijk, tenzij ze het foute gedrag van hun kinderen écht niet konden verhinderen. Of de jongen met de spray op zak dertien of veertien was, meldde de politie niet: er waren er in het groepje twee van beide leeftijden. Voor een eventuele vervolging maakt dat ook niet uit: alleen kinderen tot twaalf jaar kunnen nooit voor de strafrechter gebracht worden.
WA-verzekering
Vaak kunnen de ouders van de jongste groep de geleden schade verhalen op hun WA-verzekeraar, maar het valt niet te verwachten dat die staat te springen om de portemonnee te trekken mocht er in dit geval een schadeclaim van de supermarkt binnenrollen. Bij een veertienjarige zijn ouders niet alleen aansprakelijk voor de daden van hun kind, maar kunnen ze ook worden aangesproken wanneer zij hebben nagelaten dat gedrag te voorkomen. Bepalend is dan of de gedraging van het kind een onrechtmatige daad zou opleveren en aan hem zou kunnen worden toegerekend indien zijn leeftijd dat niet in de weg zou staan. Minderjarigen tot zestien jaar kan tot maximaal twaalf maanden jeugddetentie worden opgelegd.
Registratie
Alle veroordelingen voor misdrijven worden geregistreerd, evenals verdenkingen, vrijspraken, zaken die geseponeerd zijn en zaken die door het Openbaar Ministerie in behandeling zijn genomen maar nog niet zijn voorgekomen. Overtredingen worden geregistreerd als er sprake is van een gevangenisstraf (óók een voorwaardelijke celstraf) of een boete of transactie van 100 euro of meer. Net als bij de misdrijven worden ook vrijspraken, sepots en in behandeling genomen maar nog niet voorgekomen zaken geregistreerd. Er is geen aparte regeling voor minderjarigen. De kans dat voor de jongen met het busje pepperspray een registratie bij Justitie in het vat zit, lijkt dan ook verre van denkbeeldig.
De ouders van de andere drie knapen zouden hem eveneens moeten knijpen, want wellicht worden die meegesleept in het gebeuren. Voor het medeplegen van openlijk geweld is net niet noodzakelijk dat zijzelf gespoten hebben. Het aanmoedigen van de dader volstaat al.
