De anderhalve eeuw oude begraafplaats achter het Marktplein in Wormerveer is een gemeentelijk monument geworden. Er rusten vele (bekende) lokale en regionale ondernemers en industriëlen, burgemeesters en notabelen, maar ook arbeiders uit de vele fabrieken in de omgeving.
De Historische Vereniging Wormerveer is de afgelopen jaren druk bezig geweest om de dorpsbegraafplaats uit 1868 op te knappen en te behouden. Een jaar na de ingebruikname werd de nieuwe Begrafeniswet van kracht, die begraven binnen de bebouwde kom verbood. Het dorpskerkhof rond de hervormde kerk aan het Noordeinde, dat toch al te klein werd, werd daarmee definitief buiten gebruik gesteld.
De Marktstraat zoals wij die kennen eindigde destijds bij het herenhuis dat omstreeks 1850 was gebouwd door de houthandelaar Jacob Kraan, het latere ‘Doktershuis’. In 1897 moest er al worden uitgebreid en in 1948 nog eens. De eens door weilanden omgeven dodenakker lag inmiddels middenin het uitdijende dorp en daarom werd er in 1964 een nieuwe gemeentelijke begraafplaats aangelegd in het noorden van Wormerveer. Vanaf dat moment werd er steeds minder van de oude begraafplaats gebruik gemaakt. Hij raakte in verval.
Bijzondere plek
Sinds de oprichting van de Historische Vereniging Wormerveer in 2002 is het tij gekeerd. Langzaam maar zeker hebben toegewijde vrijwilligers de bijzondere plek in ere hersteld. Een van de bekendste graven is het familiegraf van de familie Laan, een ondernemersfamilie die grote invloed had in het Zaanse bedrijfsleven en oog voor het welzijn van de bevolking in hun woonplaats Womerveer. De zeer uitgebreide familie droeg financieel bij aan de totstandkoming van de plek waar zijzelf later hun eeuwige rust zouden vinden. In het dorp was rond 1900 een bekend gezegde ‘er zijn in Wormerveer meer Lanen dan straten’.
Een van de manieren om de oude begraafplaats nu onder de aandacht van een breed publiek te brengen is de jaarlijkse lichtjesavond op de laatste vrijdag van oktober. Vele honderden waxinelichtjes geven de historische begraafplaats dan een magische aanblik, onder de prachtige oude bomen die uit de begintijd stammen.
Daarin huist overigens een kolonie reigers die het de vrijwilligers niet gemakkelijker maakt bij hun onderhoudswerkzaamheden.
