Nu het stroomnet in het Noordzeekanaalgebied de toenemende vraag van bedrijven niet meer blijkt aan te kunnen heeft de Cluster Energie Strategie (CES 1.0) van het industriecluster NZKG die inzichtelijk moet maken welke energie-infrastructuur nodig is voor de verduurzaming van de industrie opeens een zeer urgent karakter gekregen. Er is onder andere sprake van een waterstofnet voor Zaandam.
Om de klimaatdoelen te behalen, de aanwezige industrie te behouden, nieuwe bedrijvigheid aan te trekken en innovatie te bevorderen is het essentieel dat de energie-infrastructuur op tijd op orde is. De bestaande infrastructuur moet worden uitgebreid (elektriciteit) of nieuw ontwikkeld (waterstof, CO2, warmte).
De CES moet overheden, netbeheerders, bedrijven en energieproducenten in staat stellen om dit beter op elkaar af te stemmen en te versnellen. Het Bestuursplatform NZKG Energietransitie besluit morgen of het document zoals het nu is geformuleerd naar het ministerie van Economische Zaken gaat.
Tweejaarlijkse update
De in de CES 1.0 genoemde afzonderlijke projecten moeten nog nader worden uitgewerkt en er zal elke twee jaar een bijgewerkte Cluster Energie Strategie komen. Daardoor kunnen nieuwe gesprekspartners, nieuwe technologie, veranderende omstandigheden en voortschrijdend inzicht ‘effectief en tijdig’ worden opgenomen in de CES. In de eerste versie zijn drie sleutelprojecten van nationaal belang benoemd: de verzwaring van het elektriciteitsnet, de aanleg van de Regional Integrated Backbone (RIB) voor waterstof tussen IJmuiden en de Amsterdamse haven en een CO2-netwerk (Athos) voor opslag van koolstofdioxide onder de Noordzee.
Regionale projecten
Daarnaast bevat het stuk projecten die van regionaal belang zijn: een stoomnet in de Amsterdamse Haven, een lokaal waterstofnet in de haven (H2avennet), het waterstofnet voor Zaandam (ZaannetH2), de verzwaring van het regionale elektriciteitsnet en een (rest)warmtenet voor de industrie in de IJmond. ‘De plannen voor ZaannetH2 bevinden zich nog in een vroege fase en hebben nog geen concrete uitwerking,’ aldus de CES 1.0.
In het belang van Zaanstad
Het Rijk zal moeten meebetalen om uitvoering van de plannen mogelijk te maken, maar grootverbruikers zullen zelf ook maatregelen moeten nemen om hun piekverbruik omlaag te brengen. ‘Deze punten zijn voor Zaanstad en de Zaanse industrie belangrijk, en een lobby vanuit het NZKG is in het belang van de stad. Voor Zaanstad is daarnaast belangrijk dat de symbiose tussen de (voedingsmiddelen)industrie die midden tussen de Zaanse woonwijken ligt en de gebouwde omgeving ook aandacht krijgt,’ schrijft het college aan de gemeenteraad ter toelichting op de eerste CES.
Niet alleen inzetten op waterstof
Daarbij wordt ook de kanttekening gemaakt dat momenteel waterstof gezien wordt als dé oplossing voor de problemen met CO2, fijnstof en stikstof, maar dat vanwege de onzekerheid over de beschikbaarheid, duurzaamheid en betaalbaarheid van waterstof er ook alternatieven ontwikkeld en nader onderzocht zullen moeten worden voor sectoren die waterstof niet per se nodig hebben.
De CES 1.0 zet de ambitie van het NZKG uiteen en definieert de projecten, maar is slechts een eerste stap. Alle projecten moeten in de toekomst ook nog individueel beoordeeld worden en ingpast in de beschikbare fysieke ruimte.