Vandaag wordt voor het laatst steenkool verstookt in de Amsterdamse Hemwegcentrale; maandag valt het doek. Minister Eric Wiebes betaalt eigenaar Vattenfall 52,5 miljoen euro aan zogeheten nadeelcompensatie voor het vervroegd sluiten van de centrale, meldt het Financieele Dagblad.
Het kabinet had 64,5 miljoen euro gereserveerd voor het afkopen van de energiereus en houdt daarmee dus nog wisselgeld over. De centrale aan de overkant van het Noordzeekanaal ging in het midden van de jaren 90 open en kan economisch gezien nog wel zo’n twintig jaar mee, maar de klimaatmaatregelen waar het kabinet aan moet voldoen maken dat onmpgelijk. Ironisch genoeg draait de centrale voor het laatst op steenkool op de dag nadat de Hoge Raad de Urgenda-vonnissen van lagere rechters bekrachtigde: het kabinet dient zich te houden aan de afspraak die het zelf heeft ondertekend over een vermindering van de broeikasgassen met 25 procent dit jaar, ten opzichte van 1990. Ook de gemeenteraad van Zaanstad sloot zich aan bij de roep om de Hemwegcentrale te sluiten.
Ook schoorsteen verdwijnt
De ontmanteling van de fabriek met de schoorsteen van 175 meter – en daarmee het hoogste bouwwerk van de hoogdstad – die ook gaat verdwijnen begint volgend jaar. Bijna alle medewerkers zijn onder de pannen, schreef Het Parool onlangs in een weemoedig artikel over de gemoedstoestand van het personeel dat veelal een lang dienstverband kende: ‘We gingen from hero to zero. Dat deed wel wat met de mensen hier.’ De meeste personeelsleden gaan aan de slag bij andere elektriciteitscentrales van Vattenfall, het vroegere Nuon. Dat het na vandaag afgelopen is heeft niets met de uitspraak van de Hoge Raad de maken maar heeft een praktische reden: de kolen zijn op.
Arrest Hoge Raad
De Hoge Raad voerde gisteren de druk op het kabinet om serieus aan de slag te gaan met de reductie van CO2 en andere broeikasgassen flink op. ’s Lands hoogste rechters baseren hun arrest op het VN-Klimaatverdrag van Parijs en op de plichten die de Staat heeft om het leven en het welzijn van burgers in Nederland te beschermen. Die verplichtingen zijn verankerd in het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens. ‘In de wetenschap en de internationale gemeenschap bestaat een grote mate van consensus over de dringende noodzaak van een reductie van de uitstoot van broeikasgassen eind 2020 met minimaal 25 procent door ontwikkelde landen. De Staat heeft niet toegelicht waarom een lagere reductie verantwoord is te achten en nog tijdig kan leiden tot het ook door de Staat aanvaarde einddoel,’ aldus de onderbouwing.
After 7 years of the Dutch govt appealing through successively more powerful courts, the highest court in Holland orders govt to drop emissions within 12 months on human rights grounds. @urgenda https://t.co/053TwXoWTm
— chris newman (@DrChrisNewman) December 21, 2019
‘De Staat vindt dat de besluitvorming over de reductie van broeikasgassen aan de politiek is. De Grondwet schrijft echter voor dat de Nederlandse rechter de bepalingen van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens toepast,’ aldus de Hoge Raad. ‘Deze opdracht aan de rechter tot het bieden van rechtsbescherming is een wezenlijk onderdeel van de democratische rechtsstaat. De rechter moet immers waken over de grenzen van het recht.’ De Hoge Raad oordeelt dan ook dat het gerechtshof eerder heeft mogen beslissen dat de Staat verplicht is de reductie met 25 procent voor eind 2020 te behalen, ‘wegens het risico van een gevaarlijke klimaatverandering die ook de ingezetenen van Nederland ernstig kan treffen in hun recht op leven en welzijn’.
