Omzien naar elkaar is de titel van het huidige coalitieakkoord en dat is ook de gedachte achter de aanpak van de Participatiewet die minister Carola Schouten voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen vandaag presenteerde, laat het kabinet weten. Het gaat om ‘de eerste stappen op weg naar een wet met een menselijker maat‘.
Daarbij hoort ook ‘binnen redelijkheid’ giften mogen ontvangen en naast de uitkering voor een langere periode wat mogen bijverdienen als opstap naar werk. Verder anspraak maken op een budget om schommelde inkomsten per maand aan te vullen en het vergemakkelijken van gegevensuitwisseling zodat mensen niet telkens hun gegevens opnieuw moeten delen.
Te strikte formulering
Aanleiding is de huidige Participatiewet, die tot doel heeft om mensen zonder vaste baan mee te laten doen in de samenleving en waar mogelijk op de arbeidsmarkt, ‘die door de jaren heen uit balans is geraakt’. ‘Bij hulp richting bijstandsgerechtigden zijn we te veel uitgegaan van hoe het moet in plaats van hoe het kan. We hebben met de beste intenties een wet opgesteld die te strikt is geformuleerd. Die uitging van een rationeel calculerende burger die alles overziet. Maar complexe regels maken dat heel moeilijk, wat in de praktijk soms hard uitwerkt.’
Ander mensbeeld
Schouten is ‘met een ander mensbeeld’ naar de wet gaan kijken, met in de hand een uitgebreide analyse van de wet die het afgelopen jaar is uitgevoerd in samenwerking met vakbonden, werkgevers, gemeenten en bijstandsgerechtigden zelf. Uit het rapport blijkt dat zowel professionals als de bijstandsgerechtigden de wet soms hard vinden uitpakken. Te strikte regels kunnen het leven van iemand in de bijstand behoorlijk ingewikkeld maken.
Compassie afgestraft
‘Er zijn veel verplichtingen waaraan je moet voldoen. En hulp van vrienden en familie wordt afgestraft, een zogezegde boete op compassie,’ stelt Schouten. ‘Ook zelf hulp aanbieden door iemand in nood tijdelijk onderdak te bieden kan gevolgen hebben voor een uitkering. Net als het verlenen van mantelzorg. Als omzien naar elkaar niet meer kan, wordt het een heel kille samenleving. Tijd dus voor aanpassing, zodat de menselijke maat terugkomt en iedereen kan meedoen naar vermogen.’
