De Duitse bezetter vereplichtte in 1941 alle Joodse inwoners om hun huizen en grond aan te melden, met als doel die vervolgens door te verkopen. Het Gemeentearchief Zaanstad heeft tot nu toe 52 huizen achterhaald in Koog aan de Zaan, Zaandam en Zaandijk die daarwerkelijk zijn doorverkocht.
De meeste panden werden gekocht door particulieren, maar de voormalige gemeenten Zaandam en Zaandijk kochten zelf ook panden op, zo bleek. Na de oorlog is met vrijwel alle betrokkenen een regeling getroffen, maar in één geval vond het archief onvoldoende bewijs voor rechtsherstel. Gemeenten gingen normaliter alleen over tot compensatie als dit een wettelijke verplichting was. Volgens het rapport van gemeentearchivaris Frans Hoving is er geen reden om te veronderstellen dat de opstelling van de voormalige Zaangemeenten afwijkt van het algemene beeld dat de houding tegenover de gedupeerden ‘uiterst zakelijk’ was.
Zaanstad vroeg de Radboud Universiteit Nijmegen om de uitkomsten van het onderzoek te toetsen en de uitkomsten daarvan worden op woensdag 11 mei van 18:30 tot 20:00 uur besproken tijdens een openbare bijeenkomst in de raadszaal van het stadhuis, waar iedereen welkom is.
