Zaanstad is een van de koplopers in Nederland als het gaat om datagestuurd werken, zo blijkt uit een artikel op de website Shintolabs. In een interview zegt programmamanager datagestuurd werken bij de gemeente Tom Pots dat het ‘meer dan eens’ voorkomt dat bestuurders en beleidsmakers niet starten vanuit data en feiten ‘maar redeneren en denken vanuit opvattingen of gevoel’. Maar ‘het is goed om kennis, ervaring en intuïtie hand in hand te laten gaan met data en feiten’.
Zaanstad blijkt te beschikken over onder andere een Datapakhuis, er is een regionale Data Academie en ook een Data Lab waar 36 regionale maatschappelijke partners en gemeenten aan meewerken ‘die zich gecommitteerd hebben om samen aan maatschappelijke vraagstukken te werken op basis van data’. ‘Een mooi compliment voor onze behaalde resultaten is dat er het afgelopen jaar heel veel interesse is vanuit de publieke sector voor de wijze waarop wij de verandering van datagestuurd werken aanvliegen in Zaanstad, aldus Pots. ‘Ik ben daar trots op én we staan nog maar aan het begin.’
Veel onduidelijkheden
Om welke soort data het bij al die verschillende opslagsystemen precies gaat is onbekend. De vraag dringt zich wel op hoe al die data zich verhouden met de ambitie van Zaanstad om bijvoorbeeld wat de aanpak van armoede betreft te transformeren van een systeemwereld naar een leefwereld, waarin de mens centraal staat en zijn of haar verhaal bepalend is voor het geleverde maatwerk. Als algoritmes iéts missen dat is het immers wel flexibiliteit en ‘verder kijken dan de neus lang is’. Ook is niet duidelijk wie er precies toegang heeft tot al die gegevens en of ze eindeloos mogen worden opgeslagen. Armoede wordt overigens door Pots in het vraaggesprek expliciet genoemd als een onderwerp waarbij data van belang zijn.
'Al vanaf 2014 maakt de gemeente Zaanstad duidelijk dat zij veel werk gaat maken van het gebruik van “big data” om in het sociale domein beter beleid te kunnen voeren.
Het aandachtsveld is huiselijk geweld.'@ZorgICTZorgen over #bigdatahttps://t.co/dJzGG2YBKe@NGirfec
— HansCastorp (@HansCas2) December 7, 2019
Geen Syri
Eerder bleek dat Zaanstad geen gebruikmaakt van het omstreden risico-indicatiesysteem Syri waarmee overheden persoonsgegevens koppelen om fraude op te sporen. Gemeenten kunnen het ministerie van Sociale Zaken toestemming vragen om onderzoek met Syri te doen in wijken waar vermoedens zijn van illegale bewoning, overtreding van de arbeidswetgeving of misbruik van uitkeringen, zoals in flat de Brandaris in Zaandam. Een gemeente krijgt dan twee jaar de tijd om de gegevens te onderzoeken. Daarna moeten de data worden vernietigd. De gemeente liet onlangs na vragen van de PvdA weten zelf genoeg data te hebben verzameld en Syri daarom niet nodig te hebben. Acht partijen hebben de Staat der Nederlanden voor de rechter gedaagd om het Systeem Risico Indicatie uit de roulatie te krijgen.
